“ابن تیمیه ادّعا کرده که در لیله المبیت خطرى امیرالمومنین علیه السلام را تهدید نمى‏ کرده است و حتى اگر قرار بود که او جانش را فدا کند، این کار براى همه مؤمنان واجب بود و بسیارى از صحابه در جنگ ‏ها جان خود را فداى رسول خدا صلّى اللَّه علیه وآله کرده ‏اند.”

در پاسخ این ادّعاى گزاف باید گفت:

براساس روایات که پیشتر مطرح شد، از جان گذشتگى امیرالمومنین علیه السلام امرى مسلّم و ثابت است. تعابیر وارد شده در این احادیث، به صراحت و روشنى تمام بیان‏گر این حقیقت است که امیرالمومنین علیه السلام در آن شب جان خود را براى محافظت از رسول خدا صلّى اللَّه علیه وآله فدا کرد و با به جان خریدن خطر، خود را براى کشته شدن و اسارت مهیّا ساخت. بسیارى از اندیشمندان بزرگ سنّى، مفسّران، محدّثان و سیره نویسان مشهور به این حقیقت اعتراف و اذعان داشته و احادیث آن را از عدّه‏اى از صحابه روایت کرده ‏اند.

ابن تیمیه به دنبال آن است که با کم رنگ جلوه دادن فداکارى امیرالمومنین علیه السلام، آن را هم تراز با شرکت در جنگ و امرى متداول در میان صحابه معرّفى کند، غافل از آن که مبارزه با قرار گرفتن در معرض ترور هرگز قابل مقایسه نیست، هر چند در میدان جنگ نیز امیرالمومنین علیه السلام بیش از همه و گاه به تنهایى و با فداکارى هر چه تمام‏ تر از رسول خدا صلّى اللَّه علیه وآله دفاع و حمایت مى‏ کرد.

به عنوان مثال در جنگ احد وقتى همه از اطراف رسول خدا صلّى اللَّه علیه وآله پراکنده شدند و به کوه گریختند و ابوبکر و عمر در این فرار پیشگام بودند! حضرت امیرالمومنین علیه السلام به تنهایى پروانه وار بر گرد شمع وجود نازنین پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه وآله مى‏ گشت و از ایشان محافظت مى ‏کرد. با این حال عظمت فداکارى امیرالمؤمنین على علیه السلام در لیله المبیت به قدرى بود که خداوند در شأن او و به جهت این از جان گذشتگى آیه نازل کرده است.

از ابن تیمیه که ادّعا مى‏ کند از جان گذشتن در میان صحابه امرى متداول بوده سؤال مى‏ کنیم که یک مورد از فداکارى‏ هایى که سبب نزول آیه در شأن یکى‏ از صحابه شده باشد ذکر کند.او که خود نیز دروغ بودن ادّعایش را مى‏ داند، این بار با استناد به وعده پیامبر ادّعا مى‏ کند که هیچ خطرى امیرالمومنین علیه السلام را تهدید نمى‏ کرده، پس کار او از جان گذشتگى محسوب نمى‏ شود!

اما باید دانست که اولا وعده پیامبر صلّى اللَّه علیه وآله براساس امور ظاهرى و عادى نبوده، چرا که در ظاهر مشرکان قطعا قصد کشتن پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه وآله را داشته‏ اند.

بنابراین:

اوّلًا این وعده در حقیقت خبر دادن از غیب و حفظ الاهى بوده است و همین باور به غیب، فضیلتى تمام ناشدنى است.
ثانیا این وعده پس از اعلام آمادگى امیرالمومنین علیه السلام براى فداکارى در راه حفاظت از جان رسول خدا صلّى اللَّه علیه وآله بوده است. براساس برخى روایات، پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه وآله خوابیدن در رختخواب خود را به تعدادى از صحابه پیشنهاد داد و براى داوطلب این کار بهشت را ضمانت کرد، با این حال کسى جز امیرالمومنین علیه السلام آن را نپذیرفت.

منبع:

کتاب جواهرالکلام فی معرفه الإمامه والإمام، جلد‏۵، صفحه ۴۰۱ تألیف آیت الله سید علی میلانی