سخن گفتن در مورد ابعاد شخصیت و اندیشه‌های تابناک امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) رهبر بزرگ جهان اسلام در عصر حاضر و پدیدآورنده مهم‌ترین حادثه قرن بیستم، کاری بس دشوار است. با این‌که تا به‌ حال مقالات و کتاب‌های بسیاری در این زمینه نوشته‌ شده است، اما در معرفی شخصیت کامل آن رادمرد جهان اسلام به‌ پایان راه نرسیده‌ایم، بلکه هنوز برای شناخت کامل هویت آن شخصیت فرزانه راهی دراز در پیش داریم.

حضرت امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) به‌ عنوان فقیهی ژرف‌نگر و حکیمی خردمند و سیاست‌مداری دوراندیش و عارفی الهی، توانسته بود در پرتو مناجات‌های شبانه و توکل و معرفت و اخلاص، به منبع نورانیت الهی و اقیانوس بی‌کران عرفان و معنویت متصل گردد. به همین دلیل دست‌یابی به افق اندیشه‌های این شخصیت عظیم برای اندیشمندان اگر غیرممکن نباشد، آسان نخواهد بود. ما در این نوشتار می‌کوشیم تا نظرات برخی از متفکران غیرمسلمان درباره ایشان را پیش روی خوانندگان گرامی قرار دهیم:

سمبل مبارزه علیه ارزش‌های مادی غرب
دکتر «دیم‌تری کیت سیکس» از متفکران مسیحی ارتدکس و استاد تاریخ روابط بین‌الملل کشور یونان می‌گوید: «برای ما مسیحیان ارتدکس یونان که دل‌بستگی کامل به ارزش‌های مادی غرب را رد می‌کنیم، امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) نمونه‌ای بود از یک مبارز جهانی، جهت استقرار حق به‌ جای ارزش‌های مادی. اگر چه تبلیغات جهانی غرب، سعی می‌کرد از ایشان یک تصویر فناتیک [1] ترسیم نماید، ولی ما می‌دانیم که وجود او مملو از مهر و محبت نسبت به تمام ملل روی زمین - که در مسیر خدا حرکت می‌کردند و برتری ارزش‌های مادی‌گری را رد می‌کردند - بود.»[2]

احیاگر روحیه اعتمادبه‌نفس در مردم
پروفسور «ام - اس - اگوانی» متخصص امور ایران و رئیس دانشگاه جواهر لعل نهرو می‌گوید: «آیت‌الله خمینی(رحمه‌الله‌علیه) تنها کسی بود که از سال 1342 تا رحلتش سازش نکرد. هیچ فرد دیگری در قرن حاضر قادر به ایجاد تغییراتی بنیادی در جامعه ایران هم‌چون معظم له نبوده است».
وی در مقایسه دوران انقلاب با زمان شاه اظهار می‌دارد: «رژیم شاه از مردم و حمایتشان دور بود، اما آیت‌الله خمینی(رحمه‌الله‌علیه) با جلب حمایت توده مردم پیروز شد و بعد از سالیان طولانی، آموزش‌های اسلامی را عملاً وارد زندگی مردم کرد. و مهم‌ترین دستاورد ایشان احیاء احترام و اعتماد به‌ نفس در مردم بود. او تنها رهبری است که توانست جنبش را بر اساس ایدئولوژی و مذهب بنیان‌گذاری کند که هیچ‌یک از رهبران انقلاب‌های جهان نتوانستند به آن دست یابند».[3]

الهام‌بخش مسیحیان آزاده
دکتر «جرج موستاکیس» روحانی و نویسنده مسیحی از یونان می‌گوید: «من یک مسیحی هستم، ولی به امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) علاقه بسیار زیادی دارم. او اصلاح‌کننده بزرگ امت اسلامی بود. من و سایر مسیحیان آزاده وظیفه خود می‌دانیم که از ایشان پیروی کنیم. زندگی مذهبی و سیاسی امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) و مبارزات ایشان بر علیه استعمار به‌ روشنی در روند تاریخ ثبت است».
این کشیش یونانی و استاد فلسفه و جامعه‌شناسی که وصیت‌نامه امام را به زبان یونانی ترجمه کرده است در ادامه احساس خود را راجع به حسینیه جماران چنین بیان می‌کند: «اینجا زیباترین مسجدی است که در عمرم دیده‌ام، زیبایی و تقدس آن به خاطر مادیات نیست. به خاطر این نیست که از طلا و یا نقره و یا بلور ساخته‌شده باشد، بلکه به خاطر روح بزرگ امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) است».
آقای جرج موستاکیس گفتار خویش را با دعای ویژه مردم یونان به‌پایان می‌برد: «پروردگارا! ای خداوند قادر مطلق! روح محبوب امام عزیز، خمینی بزرگ را قرین آرامش ابدی خویش گردان و او را تحت عزت و جلال ملکوت و هم‌جوار ارواح طیبه ابراهیم، اسحاق و یعقوب و تمامی انبیا دیگر قرار ده. آمین».[4]

عشق عمیق یک ملت
«دکتر فوسبری» کشیش و رئیس دانشگاه‌های کاتولیک آمریکای لاتین می‌گوید: «امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) با استفاده از ریشه‌های فرهنگی اسلامی موجب حرکت تاریخی ملت خویش گشت. وی توانست با یک انقلاب مذهبی سیاسی، حرکت عظیمی در کشورهای اسلامی به وجود آورد. او راهی را به روی ما گشود که مهم‌ترین پیام آن امکان بازیابی ماهیت معنوی و قدرت الهی و ایمان به خدا بوده است. امام با بازگشایی این راه، وجدان معنوی غرب را شدیداً به لرزه در آورد، هر چند رسانه‌های گروهی غرب سعی در پوشاندن و مخفی ساختن آن داشته باشند».
دکتر فوسبری، مراسم عزاداری ملت ایران را نمونه‌هایی از عشق عمیق یک ملت نسبت به معشوق خود دانسته و اشک ده‌ها میلیون ایرانی را در سوگ رهبر از دست رفته‌شان، عزای یک ملت در فقدان امام خود خوانده است». وی هم‌چنین اضافه می‌کند: «عکس‌العمل میلیونی مسلمانان در غم از دست دادن تنها یک سیاست‌مدار نبود، بلکه درد جدایی کسی بود که ماهیت فرهنگی یک ملت را به وی بازگرداند و راه آزادگی را به جهانیان آموخت».[5]

اثبات پیروزی تفکر دینی در قرن بیستم
«پروفسور پروولسی» ایتالیایی استاد ایران‌شناسی در دانشگاه رم می‌گوید: «مهم‌ترین عمل‌کرد آیت‌الله خمینی(رحمه‌الله‌علیه) امکان‌پذیر نمودن یک انقلاب اسلامی بود، آن‌هم در کشوری که تمدن و فرهنگی قوی را در سابقه خود دارد. این کار باعث شد تا مردم ایران فرهنگ واقعی و قدیمی خود را که همان فرهنگ اسلامی بوده بشناسند و خود را متکی بر آن فرهنگ به جامعه جهانی بشناسانند. این در حالی بود که تا قبل از انقلاب اسلامی، تنها آوایی که از ایران بلند بود و معیار شناخت جهانیان از کشور ایران اعلام می‌شد، صدای غرب‌زدگی بود. بنابراین آیت‌الله خمینی(رحمه‌الله‌علیه) آغازکننده انقلابی بود که بالاخره فرهنگ اسلامی راستین ملت ایران را آشکار ساخت».[6]

——————————————————————-
پی‌نوشت
[1]. فناتیک یعنی: متعصب در دین یا مذهب، طرفدار شدید یک فرقه یا یک حزب. (فرهنگ معین) .
[2]. شخصیت امام رحمه الله از دیدگاه رسانه ها و متفکران جهان، ص 58.
[3]. خورشید بی غروب، محمد سپهری، ص 86.
[4]. جمهوری اسلامی، 24/11/1368.
[5]. خورشید بی غروب، ص 92.
[6]. شخصیت امام رحمه الله از دیدگاه رسانه ها و متفکران جهان، ص،26.

چکیده:

پژوهش حاضر زندگی حضرت یوسف علیه اسلام بر طبق آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته که زندگی حضرت را از دوران کودکی تادوران صدارت بیان می کند که حضرت یوسسف علیه اسلام به عنوان الگویی برتر معرفی می گردد رسیدن او به درجات عالیه در گرو ایمان و توکل بر خداوند منان بود .

در ادامه پژوهش پیام های اخلاقی و تربیتی در بعد فردی ، خانوادگی ، حکومت و اجتماع مورد بحث قرار گرفته است که پیام های فردی آن شامل عوامل هدایت چون صبر ، تهذیب نفس ، عفت و پاکدامنی و... و عوامل گروهی مانند حسادت ، دورغ تهمت و غیره …. می باشد سعادت و بدبختی انسان در گرو این دو عمل به وجود می آید . از جمله پیام های دیگر پیامهای خانوادگی می باشد که شامل  حقوق والدین بر فرزندان مشتمل بر احترام و تکریم پدر و مادر و اطاعت از اوامر والدین کمک کردن به والدین و غیره …وحقوق فرزندان بروالدین می باشد هچون برقراری روابط عاطفی – عدم تبعیض بین فرزند مدیریت بر فرزندان و غیره است . اگر والدین و فرزندان در روش زندگی خود این حقوق را به خوبی اجرا کنند والدین فرزندان را به تربیت واقعی نائل می کنند و فرزندان هم در قبال حقوق والدین می توانند به اجرهای معنوی دست پیدا کنند .

ادامه »

چکیده:
از آنجایی که جوانان در دین مبین اسلام از جایگاه به خصوصی برخوردارند و بخش اعظم جامعه ما را جوانان تشکیل می دهند شناخت عواملی که باعث انحراف جوانان از دین می شود نقش بسزایی در جلوگیری انحراف جوانان و روی آوردن آنان به دین مبین اسلام و موجب رشد دین در آنان می شود و همین گرایش و اعتقاد به دین باعث رویش نسل جوان از جنبه های اخلاقی و فرهنگی می شود.
در این تحقیق سعی بر آن شده است که با استفاده از منابع تربیتی، اخلاقی، اعتقادی و … به بررسی عوامل موثر د ریزش و رویش نسل جوان پرداخته شود.
لذا برای رسیدن به این هدف در بخش اول این پژوهش به کلیات طرح تحقیق و مفاهیم و واژه های تحقیق پرداخته شده است و در بخش دوم آن به ویژگی های اخلاقی و فرهنگی نسل جوان و اهمیت دوران جوانی از دیدگاه آیات و روایات پرداخته می شود. و در بخش سوم آن به عوامل تأثیرگذار در رویش جوانان همچون تقویت روح ایمان و تقوا، خودباوری و اعتماد به نفس، بصیرت و بینش  و … و عوامل تأثیرگذار در ریزش جوانان از دین همچون غفلت و جهل، دوستان ناباب و … پرداخته می شود.
در بخش چهارم؛ آثار و پیامدهای رویش همچون سلامت نفس و تکامل اخلاق، ایمان به خدا، حمایت از ارزشهای انقلاب اسلامی و همچنین به آثار ریزش نسل جوان که شامل غفلت از یاد خدا، کم توجهی به نعمتهای الهی، بزهکاری جوانان و … پرداخته می شود.

نتیجه گیری:
آنچه که باعث رشد و شکوفایی یک کشور می شود وجود نسلی جوان و پویا در جامعه می باشد. در مورد اهمیت این دوران باید گفت  مهمترین و حساس ترین برهۀ زندگی هر فردی، دوران جوانی اوست و چون جوان در آغاز زندگی قرار دارد داشتن علم و آگاهی کافی در مورد دین برای وی بسیار حائز اهمیت است که این امر سبب تعادل یا عدم تعادل و همچنین سبب ثبات یا بی ثباتی عاطفی وی و آثار آن در جامعه می شود. قلب جوان نرم است به همین خاطر اثرپذیری بیشتری از دین را دارد چرا که طبیعت انسان در این دوران از توانایی بیشتری برخوردار بوده و چون غرق در مسائل پیچیده روزگار و حوادث فردی و اجتماعی نگشته از موقعیت بسیار مناسبی برای یادگیری بهره مند است.
یکی از مشکلات اساسی که همواره جوامع بشری با آن دست به گریبان هستند و تهدید جدی برای نسل جوان محسوب می شود پدیده دین گریزی می باشد، فزونی و کاستی در این مسئله نقش اساسی در افزایش و کاهش آسیب های اجتماعی از جمله هنجار شکنی و بزهکاری را در پی دارد به گونه ای که زندگی فرد را در اجتماع هم تحت الشعاع قرار می دهد. از جمله عواملی که باعث می شود این اتفاق بیفتد می توان به غفلت و ضعف جوان از دین و به دنبال آن پیروی از هواهای نفسانی اشاره کرد هر چند که نباید ضعف و غفلت کسانیکه خود را دیندار نشان می دهند و متولی دین محسوب می شوند را نادیده گرفت.
      اما اگر جوان در کنار داشتن اعتقاد و ایمان و تقوای خداوند؛ داشتن یک الگوی صحیح، اعتماد به نفس،دوستان خوب، خانواده خوب و داشتن تربیت صحیح، استفاده مناسب از اوقات فراغت سالم و حمایت از ارزشهای انقلاب اسلامی داشته باشد می توان تردید و بی ثباتی را زائل کرده و با تعقل و اندیشه راه صحیح را انتخاب کند و در همه زمینه ها به رشد اخلاقی و فرهنگی برسد.

پژوهشگر
حمیده شاهمرادی

آیت‌الله ری‌شهری با اشاره به ریشه تردید در حقانیت خداوند به تشریح معنای «لاریب فیه» در قرآن کریم و ویژگی‌های افرادی که درباره حقایق خداوند شک نمی‌کنند، پرداخت.

این مفسر قرآن کریم به تفسیر دومین آیه سوره مبارکه «بقره» و نکاتی درباره معناب «ریب» در قرآن کریم پرداخت که بخشی از آن در ادامه می‌آید؛

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

ذَلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِینَ (بقره/ 2)

صحبت در تفسیر این جمله نورانی بود که به روشنی دلالت دارد که قراتن و حقانیت آن حقیقتی است غیر قابل تردید. بحث در تبیین معنای «ریب» بود. ریب به معنای شک است اما نه هر شکی؛ به هر شکی ریب گفته نمی‌شود. «ریب» شکی است که ناشی از اضطراب روانی باشد و در همین رابطه عرض کردیم که بدبینی نسبت به حقیقتی که انبیاء آورده‌اند ناشی از گناه است، گناه همراه با اضطراب روانی، بدبینی و شک در حقایق دینی می‌شود.

عوامل مختلفی موجب اضطراب روحی می‌شود. ممکن است به دلایل مختلفی انسان نگران شود اما هر اضطرابی ناشی از گناه نیست.

البته ممکن است انسان در اثر خودسازی و تقویت بنیه معنوی به نقطه‌ای برسد که هیچ حادثه‌ای برای او اضطراب آور نباشد که یاد خدا انسان را به نقطه‌ای می‌رساند که آرام می‌گیرد.

قرآن مدعی است که حقانیتش قابل تردید نیست؛ اگر کسی در این حقایق تردید کرد، این تردید 2 است که یک دسته از تردیدها ریشه در گناه دارند و دسته دیگر ریشه در گناه ندارند. در اینجا چند سؤال مطرح است؛ سؤال اول این که حقایقی که غیر قابل تردید هستند از منظر قرآن چیست؟ سؤال دوم هم اینکه چه کسانی درباره حقایق قرآنی شک نمی‌کنند؟ سؤال سوم این است که آیا شک درباره حقانیت قرآن قابل زوال است؟ سؤال چهارم این است که دلیل قابلیت یا عدم قابلیت زوال قرآن چییست؟

اما جواب سؤال اول یعنی حقایق غیر قابل تردید از منظر قرآن؛‌ اولین حقیقتی که قرآن کریم آن را غیر قابل شک می‌داند، «وجود خداوند» است. خداوند می‌فرماید: « قَالَتْ رُسُلُهُمْ أَفِی اللّهِ شَکٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ یَدْعُوکُمْ لِیَغْفِرَ لَکُم مِّن ذُنُوبِکُمْ وَیُؤَخِّرَکُمْ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى قَالُواْ إِنْ أَنتُمْ إِلاَّ بَشَرٌ مِّثْلُنَا تُرِیدُونَ أَن تَصُدُّونَا عَمَّا کَانَ یَعْبُدُ آبَآؤُنَا فَأْتُونَا بِسُلْطَانٍ مُّبِینٍ: پیامبرانشان گفتند مگر درباره خدا پدید آورنده آسمانها و زمین تردیدى هست او شما را دعوت مى‏‌کند تا پاره‌‏اى از گناهانتان را بر شما ببخشاید و تا زمان معینى شما را مهلت دهد گفتند شما جز بشرى مانند ما نیستید مى‏‌خواهید ما را از آنچه پدرانمان مى‏‌پرستیدند باز دارید پس براى ما حجتى آشکار بیاورید»(ابراهیم/10) پیامبران الهی به مخاطبان خود می‌گفتند آیا وجود خداوند قابل شک و تردید است؟ وجود خداوند از نظر قرآن قابل تردید نیست و اگر کسی عقل داشته باشد نمی‌تواند به حقانیت خداوند شک کند. از یک عرب بادیه نشین پرسیدند دلیل وجود خداوند چیست؟ وی در پاسخ گفت: «اگر جای پا ببینیم می‌فهمیم که از مسیر انسانی رد شده، چگونه می‌توان گفت این آسمان و زمین بدون خالق آفریده شده است».

دومین چیزی که از نظر قرآن قابل تردید نیست «خود قرآن» است. در چندین آیه حقانیت قرآن مطرح شده است؛ «ذَلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ»(بقره/ 2) در این قرآن شکی نیست، یا «تَنزِیلُ الْکِتَابِ لَا رَیْبَ فِیهِ» (سجده/2) قرآن از جانب خدا نازل شده و در آن شکی نیست».

در سوره مبارکه «یونس» هم به این امر اشاره شده است: «وَمَا کَانَ هَذَا الْقُرْآنُ أَن یُفْتَرَى مِن دُونِ اللّهِ وَلَکِن تَصْدِیقَ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ وَتَفْصِیلَ الْکِتَابِ لاَ رَیْبَ فِیهِ مِن رَّبِّ الْعَالَمِینَ: و چنان نیست که این قرآن از جانب غیر خدا [و] به دروغ ساخته شده باشد بلکه تصدیق [کننده] آنچه پیش از آن است مى‏‌باشد و توضیحى از آن کتاب است که در آن تردیدى نیست [و] از پروردگار جهانیان است». (یونس/37)

سومین چیزی که در قرآن غیرقابل شک است «قیامت» است. در آیه 25 سوره مبارکه «آل‌عمران» هم داریم: «فَکَیْفَ إِذَا جَمَعْنَاهُمْ لِیَوْمٍ لاَّ رَیْبَ فِیهِ وَوُفِّیَتْ کُلُّ نَفْسٍ مَّا کَسَبَتْ وَهُمْ لاَ یُظْلَمُونَ؛ پس چگونه خواهد بود [حالشان] آنگاه که آنان را در روزى که هیچ شکى در آن نیست گرد آوریم و به هر کس [پاداش] دستاوردش به تمام [و کمال] داده شود و به آنان ستم نرسد».

این سه مورد را در قرآن داریم و در این موارد خداوند تعبیر «لاریب فیه» آورده است. یعنی قرآن، خداوند و روز قیامت.

چه چیزی سبب می‌شود عده‌ای شک و تردید کنند در حقانیت قرآن، خداوند و روز قیامت؟ مبدا تردید در حقایق غیر قابل تردید در چیست؟

مردم در برابر ادراک حقایق روشن 2 دسته‌ هستند؛ هر کسی که چشم فطرتش کور نشده باشد و دیده بصیرت داشته باشد آنها را می‌بینند.

دسته اول:

ادامه »

براساس روایات رسیده از معصومان علیهم‌السلام امور زیر جهت زدودن زنگارهای درونی و نورانیت قلب و روح مفید است:

1 - قرائت قرآن:

پیامبر می‌فرماید: “دل‌ انسان مانند آهن زنگار می‌گیرد. صیقلی کردن و زنگارزدایی آن به وسیلة قرآن است"[1].

2 - کسب حکمت و اطلاعات نو از معارف دینی:

امام علی علیه‌السلام فرمودند: “قلب‌ها همانند بدن‌ها ملول و کسل می‌شوند، پس با کسب تازه‌های دانش و حکمت و دست یافتن به حقایق و معارف نو ملالت و کسالت آن را از بین ببرید"[2].

3 - تقویت و تحکیم ایمان و خالص کردن آن:

علی علیه‌السلام می‌فرماید: “با ایمان نقطه‌ای نورانی در قلب ظاهر می‌شود. هر اندازه ایمان افزون گردد، آن نقطه نورانی، روشن‌تر و زیادتر می‌گردد."[3].

در کلام دیگری می‌فرماید: “زینت و آرایة ‌قلب‌ها،‌خالص کردن ایمان است"[4].

4 - پیوسته در ذکر خدا بودن:

علی علیه‌السلام می‌فرماید: “استدیموا الذکر فانه ینیر القلب؛ مداومت به ذکر خدا داشته باشید که دل را نورانی می‌کند"[5].

5 - به کارگیری اندیشه و تفکر، سبب بینایی قلب می‌گردد.

امام حسن مجتبی علیه‌السلام می‌فرماید: “بر شما باد به فکر کردن و اندیشه نمودن که باعث حیات قلب اهل بصیرت و کلید درهای حکمت است"[6].

6 - تقوا:

علی علیه‌السلام می‌فرماید: ” تقوا داروی بیماری‌های دل، روشنایی بخش قلب‌ها، درمان دردهای بدن، پاک کننده پلیدی‌های روح، روشنایی بخش تاریکی چشم و امنیت دهنده در نا آرامی‌ها است"[7].

7. حزن و گریه از خوف الهی و فرجام گناهان، قلب را نورانی می‌کند:

ادامه »